Niebezpieczne osuwiska na Górze Żar i w Prusowie aktywne po ulewnych deszczach. Geolodzy ostrzegają

Dr Tomasz Wojciechowski przypomniał, że osuwiska najczęściej uaktywniają się po długotrwałych opadach, które powodują silne nasączenie gruntu wodą. Po opadach, których sumy przekraczają 70-100 mm, uaktywniają się na ogół płytkie osuwiska, natomiast po opadach o sumach ponad 300-400 mm mogą powstać duże i głębokie osuwiska. Ziemia może się też osunąć w wyniku podcięcia stoków i zboczy przez wody powodziowe potoków.

Według danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB opady atmosferyczne mogą utrzymać się jeszcze kilka dni. Na niektórych stacjach pomiarowych IMGW-PIB w ostatnich siedmiu dniach zanotowano sumy opadowe przekraczające 200 mm. Opady dobowe w wielu miejscach przekraczały nawet 150 mm (np. w Jodłowniku w województwie małopolskim). W najbliższych dniach spodziewane są opady, które mogą mieć charakter nawalny i w znaczny sposób mogą dodatkowo obciążyć podłoże geologiczne. Tygodniowe sumy opadowe mogą przekroczyć 400 mm.

- Taka sytuacja sprzyja uaktywnieniu się osuwisk. PSG zaleca zwracanie uwagi na stan gruntu i zgłaszanie informacji o niepokojących ruchach ziemi, pojawianiu się szczelin w gruncie, nagłej ucieczce wód w studniach, spękań obiektów budowlanych itp. Procesy osuwiskowe występują na ogół z pewnym opóźnieniem w stosunku do opadów, dlatego ich intensyfikacja może nastąpić w kolejnych tygodniach - podkreśla dr Tomasz Wojciechowski.

Najbardziej narażone są obszary, które objęte były ruchami masowymi w przeszłości. Państwowy Instytut Geologiczny – PIB w ramach Systemu Osłony Przeciwosuwiskowej (SOPO) prowadzi inwentaryzację osuwisk w Polsce, której efekty gromadzi w bazie danych SOPO. Z lokalizacją rozpoznanych osuwisk można zapoznać się za pośrednictwem internetowej aplikacji SOPO.

Mieszkańcy Beskidów kilka razy mieli do czynienia z groźnymi osuwiskami. Równo 10 lat temu doszło do jednego z największych osuwisk w regionie. Pod koniec maja 2010 r. zaczęła osuwać się ziemia w przysiółku Łaski w Międzybrodziu Bialskim. Po ulewnych deszczach teren przysiółka, na którym stało około 140 domków letniskowych, osuwał się w stronę Jeziora Żywieckiego w tempie 20 centymetrów na dobę. Wiele z budynków uległo uszkodzeniu. Mieszkańcy przysiółka byli przekonani, że do osuwiska doszło nie tylko z powodu ulewnych deszczy, ale także dlatego, że Spółka Leśna Żar wybudowała drogę, która podcięła i naruszyła zbocze.

Dwa lata później geolodzy po przeprowadzeniu serii badań nie mieli złudzeń - orzekli, że nie ma najmniejszych szans, że osuwisko się ustabilizuje. Ludzie musieli się pogodzić z tym, że stracili dobytek.

Niedługo później doszło do kolejnego osuwiska w Beskidach. Na początku września osunęła się ziemia w przysiółku Prusów w gminie Milówka. Pod osłoną nocy ziemia ze zbocza przesunęła się do potoku, niszcząc mur oporowy i całkowicie zasypując odcinek ul. Turystycznej. Droga została zupełnie zerwana i ludzie z 12 domostw (w sumie 58 osób) zostali odcięci od świata. Efekty osuwiska były przerażające. Jeden z domów był w części rozsypany, zbocze rozprute dziurami przypominało ser szwajcarski, a coś, co kilka dni temu było drogą, wczoraj zamieniło się w błotną rzekę. - Na tym terenie już nie będzie można mieszkać - oceniali wówczas geolodzy.

Jak wynika z monitoringu osuwisk prowadzonego przez Państwowy Instytut Geologiczny osuwiska w Łaskach i Milówce są nadal aktywne. W naszym regionie aktywne są także osuwiska w Koniakowie i Cieszynie. Trzeba uważać!