Pierwszy zawał wyleczyli na nocnej zmianie. Śląscy lekarze w 1987 roku Centrum Chorób Serca w Zabrzu dokonali cudu. Są najlepsi

Wojewódzki Ośrodek Kardiologii w Zabrzu (obecnie Śląskie Centrum Chorób Serca). 19 grudnia. Rok 1987. Andrzej Lekson wraca ze Stanów Zjednoczonych. Doktor Bogusław Borkowski ma dyżur w karetce kardiologicznej. Przywozi chorego.

- Do dzisiaj pamiętam nazwisko... - opowiada prof. dr hab n. med. Andrzej Lekston. - Twardowski - nie z księżyca, ale z Zabrza. Lat 56. Młody człowiek. Fala Pardeego świadcząca o zawale, wyższa niż do tej pory oglądaliśmy. Chory bardzo cierpiał. Ten ból był tak duży, że prosił o przeciwbólowe leki.

- Ten chory musi być poszerzony! - mówi stanowczo Andrzej Lekston do dr. Bogusława Borkowskiego.
- Ale pracownia jest zamknięta - odpowiada natychmiast Borkowski.
- To weźmiemy elektryków. Pozałączają nam sprzęty - rzuca bez namysłu Lekston.
- Ale nie ma pielęgniarek!
- To weźmiemy pielęgniarki z oddziału.

Tak też się stało. Poszli do pracowni hemodynamiki (pracownia hemodynamiki była zamykana o godz. 13.00, jak każda pracownia radiologiczna).

- Nie zdawałem sobie wtedy sprawy, że gdyby ten zabieg nie wyszedł, to mogliby mnie "rozjechać", ponieważ pracował nieprzyuczony zespół! Emocje były jednak tak duże, że nie pomyślałem o tym. Mechanicznie udrożniliśmy tę tętnicę, żeby pacjent nie musiał czekać - opowiada prof. dr hab n. med. Andrzej Lekston.

Idzie gładko. Kontrast płynie.

- Czy mogę zejść ze stołu? Już nic mnie nie boli - pyta pacjent Twardowski.

Prof. Andrzej Lekston spokojnie prosi o cierpliwość. Musi dokończyć zabieg.

- To był ten moment ekscytacji. Tak szybko jak Fala Pardeego niknęła w oczach, tak emocje u nas narastały - wspomina dr. Andrzej Lekston.

Z nerwów zapomniał zadzwonić do prof. Stanisława Pasyka, kierownika kliniki i dyrektora ośrodka, aby zdać raport. Dostał go na piśmie dopiero następnego dnia.

- O której Borkowski kończy pracę? - pyta prof. Pasyk, odkładając raport.
- O godzinie 9.
- To o równej dziewiątej do mnie.

Wybija godzina 9.00. Lekarski duet - Borkowski i Lekston idą do prof. Stanisława Pasyka nastawiając się na najgorsze.

- Myślę: przerżnięte! Przechlapane totalnie... - przyznaje Andrzej Lekston.

Idą pokornie. Otwierają drzwi.

- Nakrzyczałem na pana nie dlatego, że pan to zrobił, bo już dawno powinniście to z Bogdanem zrobić, tylko, że pan do mnie nie zadzwonił z raportem wieczornym. Od jutra ostre dyżury zawałowe! - rozkazuje prof. Pasyk, którego zlęknieni lekarze spotykają już progu.

Machina rusza. Dzięki wprowadzonym dyżurom chorzy z zawałem serca byli przywożeni karetką kardiologiczną tak szybko jak było to możliwe. Z czasem stworzono cały zespół.

- Skrócił się czas od bólu do wkroczenia z nakłuciem tętnicy i poszerzeniem tętnicy zawałowej - wyjaśnia prof. Lekston. - Pięknie wykonywali swoje zadanie, o czym świadczą wyniki leczenia zawałów w tamtym okresie czasu - dodaje.

Profesor Stanisław Pasyk, kierując kliniką kardiologii w Zabrzu, w 1976 roku uruchomił trzecią w Polsce i pierwszą na Śląsku pracownię hemodynamiki. - To pozwoliło diagnozować inwazyjnie zmiany w tętnicach wieńcowych. W 1977 roku zaczęła działać karetka kardiologiczna - wspomina prof. Andrzej Lekston.

Od tej pory w Centrum Chorób Serca działa całodobowy dyżur zabiegowy - dokładnie 35 lat. Z tej okazji, w auli im. prof. Zbigniewa Religi odbyło się spotkanie, w trakcie którego lekarze omawiali rozwój leczenia zawału serca w Polsce, obecny bilans leczenia zawału serca oraz perspektywy na przyszłość. Chociaż medycyna w tym kierunku coraz bardziej się rozwija, statystyki są porażające.

- Możemy przyjąć, że średnio rocznie zawału serca dostaje ok. 80 tys. osób. Choroby wieńcowe, zawały i zawały zagrażające dotyczą łącznie ok. 140 tys. ludzi w Polsce - mówi prof. Zbigniew Kalarus. - To jest ogromna liczba. Jeśli my zredukujemy śmiertelność o 5 proc., mówimy w tym momencie o kilku tysiącach uratowanych osób. Nie mówimy o jednostkowych przypadkach - dodaje.

Więcej takich niesamowitych historii znajdą Państwo w książce "Historia Kardiologii w Zabrzu. Droga do sukcesu" pod redakcją Andrzeja Lekstona i Zygmunta Woźniaczki.

Co zrobić, żeby te przypadki zmniejszyć?

- Skrócić czas od wystąpienia bólu, zanim chory dotrze do szpitala. Jeśli świadomość pacjentów będzie wyższa to do szpitala trafią szybciej - odpowiada prof. Mariusz Gąsior.

Dodaje, że to właśnie głównie przez opóźnienia przedszpitalne umieralność na zawały w Polsce pozostaje tak wysoka.

- Średni czas od początku bólu do wykonania endoplastyki wieńcowej przekracza cztery godziny Te opóźnienia należą do jednych z najdłuższych w Europie. Przeprowadziliśmy analizę, która wskazuje, że 2/3 tych opóźnień, a więc 2,5 godziny związane głownie są ze strony pacjenta. Pomimo tego, że występują u niego dolegliwości bólowe, czy inne objawy wskazujące na wystąpienie zawału serca, zwleka on z zawiadomieniem ratownictwa medycznego - mówi.

Drodzy Czytelnicy!

Jeśli odczuwacie ból w klatce piersiowej, nie zwlekajcie. Czas reakcji jest bardzo ważny. Poniżej przedstawiamy Państwu objawy zawału serca:

• ból w klatce piersiowej lub pod lewym łukiem żebrowym - trwa ok. 15 minut, promieniuje do ręki lub żuchwy,
• ucisk w klatce piersiowej,
• pieczenie za mostkiem,
• nagły ból mięśni i utrata siły w rękach,
• bladość skóry,
• wzmożona potliwość (zimne poty),
• duszność,
• uczucie lęku lub atak paniki,
• ogólne osłabienie,
• kołatanie serca,
• wzrost temperatury ciała,
• nudności i wymioty.

Możliwe objawy zawału serca u kobiet i osób chorych na cukrzycę:

• uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej,
• ból brzucha,
• kaszel,
• wymioty,
• zawroty głowy,
• zmęczenie.

Warto dodać, że zawałowi serca może także towarzyszyć utrata przytomności oraz zatrzymanie akcji serca.