Katowice Airport. Projekt LIFE Archiclima sprawi, że pasażerowie lotniska w Pyrzowicach nieco odetchną od wszechobecnego betonu i szkła

Projekt zazielenienia Portu Lotniczego wykonuje firma ze Śląska, Inwesteko S.A. Jak policzyli jej przedstawiciele, obecnie przed lotniczymi terminalami i na parkingach w Pyrzowicach jest nieco ponad 800 metrów kwadratowych powierzchni zielonej. To bardzo mało. Uważają, że powinno się ją zwiększyć do nawet trzech tysięcy metrów kwadratowych.

Jak to zrobić? Na przykład „rozszczelnić” betonową płytę parkingu przed terminalami, zbudować ogrody deszczowe, posadzić drzewa czy zbudować ogród wertykalny na szklanej ścianie lotniczego terminalu. Jak wam się takie rozwiązania podobają?
Dziś, gdy temperatury na zewnątrz sięgają nawet ponad 30 stopni w cieniu, każdy pasażer marzy o zacienionej przez drzewa płycie parkingowej, czy zielonych pnączach osłaniających szklane ściany przystanków. Zieleń nie tylko zdobi, ale też częściowo reguluje temperaturę otoczenia.

Wprowadzenie przyrody w betonowy świat obiektów wielkopowierzchniowych to jedno z założeń unijnego programu LIFE. To właśnie z tego programu jest finansowany projekt LIFE Archiclima. W jego ramach powstają plany adaptacji dla różnych tego typu obiektów.

- W jego ramach mają być przygotowane 32 plany adaptacji dla obiektów wielkopowierzchniowych. Jesteśmy na etapie połowy tego założenia, czyli zakontraktowanych jest obecnie 16 obiektów, w tym Port Lotniczy „Katowice” w Pyrzowicach – mówi Łukasz Łapiński, menedżer projektu LIFE Archiclima.

Plany adaptacji przyrody do obiektów wielkopowierzchniowych dotyczą między innymi dużych centrów handlowych.

- Na Śląsku i w Zagłębiu przygotowujemy takie plany adaptacji na przykład dla Centrum Handlowego Pogoria w Dąbrowie Górniczej, Centrum Handlowego Platan w Zabrzu czy Galerii Sfera w Bielsku-Białej. No i oczywiście dla Portu Lotniczego w Pyrzowicach – dodaje Łapiński. - Plany adaptacji, uzgadniane są z właścicielami tych obiektów, także pod kątem ich możliwości finansowych, w perspektywie wdrożenia w najbliższych latach. Te obiekty, jak Pogoria, czy Platan, one ten plan adaptacji będą już wdrażać we własnym zakresie, poza dofinansowaniem unijnym LiFE. Natomiast LIFE Archiclima pozwala im po prostu zaplanować cały proces – kończy.

Jeśli chodzi o Port Lotniczy, to tu sprawa wygląda nieco inaczej. Plan adaptacji został przygotowany i w ramach projektu Life Archiclima zostanie wdrożonych kilka demonstracyjnych elementów, czyli rozwiązań opartych na przyrodzie. Będą to ogrody deszczowe, zielona ściana, nasadzenia zieleni wysokiej, rozszczelnienie miejsc i wprowadzenie zieleni na płycie przed terminalem.

- Skala tego wdrożenia nie będzie może jakaś bardzo duża. Chodzi raczej o to, by pokazać, że takie rozwiązania są, że da się je wdrożyć w takich niekorzystnych dla przyrody warunkach. Projekt jest już dość zaawansowany w tej chwili. Jesteśmy obecnie na etapie procedury wyboru wykonawcy na terenie lotniska. Zakładam, taki jest plan, że w przyszłym roku to wdrożenie w Pyrzowicach się już wydarzy – mówi Łukasz Łapiński.

Jeśli jednak myślicie, że w związku z wciąż rosnącymi temperaturami i ocieplaniem się klimatu, na terenie portu lotniczego pojawią się jakieś palmy czy inne egzotyczne rośliny, to nic bardziej mylnego. Założenia projektu są zupełnie inne.

- Strategiczne założenie jest takie, że bazujemy na gatunkach rodzimych, które dobrze radzą sobie w naszych miastach. Nie przewidujemy rozwiązań bazujących na gatunkach nie z naszej strefy klimatycznej. Palmy się tu raczej nie pojawią – śmieje się Łapiński.

Ważne jest jednak to, że zieleń będzie tu samowystarczalna. Ogrody deszczowe będą zasilać w wodę roślinność. Opady powinny wystarczyć na to, by te rośliny mogły tu spokojnie funkcjonować. Architekci zieleni chcą tu zastosować mało przepuszczalne, gliniaste gleby. Będą zatrzymywać wodę. Woda będzie wypełniać zamontowane tu zbiorniki, utrzymywać się w nich i nawadniać rośliny.

Jak twierdzi menedżer projektu LIFE Archiclima, każde wprowadzenie przyrody w zabetonowany szczelnie teren wokół portu lotniczego, pozwoli przetestować, te rozwiązania i wyciągnąć wnioski.

- Chcemy udowodnić, że to rozwiązanie spełnia swoją funkcję w kontekście zmian klimatu – kończy.

Możemy się więc spodziewać, że teren Portu Lotniczego „Katowice” w Pyrzowicach zacznie się zazieleniać w przyszłym roku.
Zieleń, w ogóle przyroda, będzie miała w takich wielkopowierzchniowych obiektach wiele ról do spełnienia. Mówili o tym architekci już w 2022 roku podczas pierwszego zaprezentowania projektu LIFE Archiclima.

- Tereny zielone, oprócz funkcji rekreacyjnej mogą też pełnić inne funkcje, z których nie wszyscy sobie do końca zdają sprawę. To usługi ekosystemowe. By zacienić parking, możemy postawić zadaszoną wiatę. By odebrać wodę deszczową, możemy zbudować kanalizację. By zacienić elewację, możemy ją pokryć potrójnymi szybami wypełnionymi argonem, ale możemy też wdrożyć rozwiązania naturalne, czyli na przykład zacieniać roślinnością przystanki, zacieniać elewację pnączami, albo odbierać wodę deszczową do ogrodów deszczowych. I takie rozwiązania zamierzamy tu wdrożyć – zapowiadała Marta Łapińska, główny architekt w firmie Investeko, liderka projektu LIFE Archiclima.

Firma Investeko zaprojektuje nowe rozwiązania współistnienia lotniska z elementami przyrody. Wykonaniem projektu zajmie się jednak już wybrana w przetargu inna firma. Procedura przetargowa jest obecnie w toku. Nadzór będą jednak sprawować nad nią specjaliści z Investeko.

Całkowity budżet projektu wynosi 2,31 mln euro. 1,27 mln euro to dofinansowanie Komisji Europejskiej, a 925,7 tys. euro dofinansowanie NFOŚiGW.