Noc Świętojańska – najciekawsze obrzędy i zwyczaje. Wianki na wodzie i skoki przez ognisko. Znacie je wszystkie?

Jednoznaczne wskazanie źródeł i początków Nocy Świętojańskiej nie jest łatwe. Chyba najlepszym rozwiązaniem będzie napisać, że jest to święto obchodzone w nocy z 23 na 24 czerwca w wigilię świętego Jana Chrzciciela, które jest próbą zasymilowania przez chrześcijaństwo pogańskich obrzędów związanych z letnim przesileniem.

Faktycznie święto łączy w sobie wpływy różnych kultur i tradycji. Nazwa Sobótka pochodzi prawdopodobnie od imienia bożka Sabatiosa, czyli Dionizosa, który był czczony przez ludy illirsko-trackie jako bóg słońca.

- Narbutt w swoich „Dziejach starożytnych narodu Litewskiego” wiąże nazwę Sobótka z wyrazem „sobit”, oznaczającym w narzeczu ruskim tyle co „sposobić się do czegoś”, jakby dzień tej uroczystości był chwilą przysposobienia się do prac polnych, szczególnie do kośby, która w cieplejszych krajach styka się prawie z tym świętem – przybliża Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze-Ochli.

Inna hipoteza mówi, że ognie sobótkowe palono na cześć św. Jana Chrzciciela. Wydaje się ona mało prawdopodobna, ponieważ obrzędy sobótkowe, w tym palenie ognisk i przeskakiwanie przez nie, wywodzą się jeszcze z czasów pogańskich, a kościół z obrzędami pogańskimi walczył.

Nie do końca jasne jest również pochodzenie nazwy Noc Kupały. Iwan Kupała jest wariantem imienia Jan Chrzciciel, jednak badacze wskazują, że to określenie może pochodzić od prasłowiańskich słów oznaczających kąpiel – w tym kontekście rytualną i uroczystą, a powiązanie z Janem Chrzcicielem jest wtórne.

Bez względu na to, jakie faktycznie pochodzenie ma Noc Kupały, faktem jest, że związane z nią obrzędy i zwyczaje są powiązane ze słońcem, ogniem i wodą.

- W rozumieniu dawnych Słowian są to dwa najważniejsze żywioły w przyrodzie. Słońce było przedmiotem czci dla wszystkich ludów indoeuropejskich, lecz każdy z nich dostosował ten kult do własnych potrzeb. Ważnym symboliczno-rytualnym zachowaniem związanym z tymi wierzeniami było rozpalanie ognia – czytamy na stronie muzeumochla.pl.

Większość rytuałów związanych ze świętem odbywa się w nocy. Jakie obrzędy i zwyczaje są związane ze świętem? Odpowiedź w naszej galerii.