Katowice podsumowały rok działań na rzecz Ukrainy. Ponad 16 tys. gości, 250 ton darów i 100 mln złotych na pomoc i integrację

W czwartek 24 lutego 2022 roku Rosja dokonała brutalnej napaści na Ukrainę. Zdecydowana większość osób uciekających przed wojną szukała schronienia w Polsce licząc na szybkie zakończenie konfliktu, dlatego w pierwszych tygodniach pomoc, jaką otrzymywały w naszym kraju opierała się na wsparciu doraźnym – zapewnieniu noclegu, posiłków, wsparcia psychologicznego. Podobnie było w Katowicach. Na dworcu PKP działali wolontariusze, którzy udzielali najważniejszych informacji, otwarto specjalną poczekalnię, a na pl. Lecha i Marii Kaczyńskich stanęły strażackie namioty, w których goście z Ukrainy mogli odpocząć i zjeść posiłek. W niesienie pomocy od samego początku zaangażowały się również osoby prywatne, firmy i instytucje.

- Tysiące mieszkańców, przedsiębiorców, wolontariuszy, urzędników i pracowników jednostek miejskich, katowickich radnych, przedstawicieli organizacji pozarządowych, a także wszystkie osoby, których wymienić nie zdołam bez wahania włączyło się w działania. Wiele z tych osób jest nadal zaangażowanych w pomoc Ukrainie na różnych płaszczyznach. Przyjeżdżający do Katowic uchodźcy z Ukrainy mają szansę żyć w godnych warunkach, otoczeni opieką i wsparciem. Jako prezydent jestem dumny, że możemy powiedzieć, że w Katowicach zdajemy ten niezwykle trudny, ale i ważny egzamin z empatii i człowieczeństwa – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic.

Uruchomiono również punkt powitalny dla uchodźców, który na początku funkcjonował w Punkcie Informacyjnym dla Cudzoziemców prowadzonym przez Fundację In Corpore przy ul. Młyńskiej 5, a następnie został zlokalizowany na terenie Międzynarodowego Dworca Autobusowego przy ul. Sądowej 5 w Katowicach. Od początku wojny w tych miejscach wydano łącznie ponad 150 tys. posiłków dla uchodźców.

- Odnalezienie się w obcym kraju jest trudne, dlatego przygotowaliśmy informatory w języku ukraińskim oraz korzystaliśmy z pomocy osób ukraińskojęzycznych. 14 obiektów zaadaptowaliśmy na miejsca noclegowe, kolejne 3 na magazyny. Z czasem pomoc doraźna przerodziła się w systemową i trwa do dziś – wspomina Maciej Stachura, sekretarz miasta, który z ramienia prezydenta Katowic koordynował akcję pomocową w całym mieście.

Miasto współpracowało z grupą 219 wolontariuszy oraz wolontariuszami Stowarzyszenia Regionalne Centrum Wolontariatu. Podpisano ponad 60 porozumień z wolontariuszami, którzy świadczyli pracę ponad 30 dni.

Od 24 lutego 2022 roku polsko-ukraińską granicę przekroczyło już 10 mln osób uciekających przed wojną. Przez roku od rosyjskiej napaści ponad 8 mln podjęło decyzję o powrocie do swojej ojczyzny.

- Ostrożne szacunki pokazują, że w Katowicach schronienie znalazło kilkadziesiąt tysięcy osób uciekających przed wojną, a ostatni raport NBP pokazuje, że 26% z nich chciałoby zostać w Katowicach na stałe. W kulminacyjnym momencie raport Unii Metropolii Polskich mówił nawet o blisko 100 tys. osób szukających schronienia w Katowicach. To wszystko sprawiało, że pomoc potrzebna była na wielu polach. Dzięki zaangażowaniu wielu środowisk, w tym mieszkańców Katowic, przyjeżdżający do miasta uchodźcy mogli liczyć na pełne wsparcie i poczuć się bezpiecznie. Dziś sytuacja jest zupełnie inna. Nasze działania skupiają się przede wszystkim na integracji polsko-ukraińskiej, tak by obywatele Ukrainy, którzy zdecydowali się osiedlić w Katowicach, mogli tu wieść normalne życie – dodaje prezydent Marcin Krupa.

Jeszcze w lutym w wielu miejscach rozpoczęły się zbiórki darów. Na terenie centrum logistycznego przy ul. Miedzianej 15A, gdzie miastu bezpłatnie użyczono pomieszczenia magazynowego o powierzchni ponad 3,5 tys. m2, powstało miejsce przeładunku darów. Dysponowanie powierzchnią umożliwiło przeprowadzenie kilkudziesięciu akcji pomocowych na terenie miasta oraz zorganizowanie kilkunastu transportów z darami bezpośrednio do Ukrainy. Łącznie, przy pomocy pracowników jednostek i spółek miejskich oraz wolontariuszy, przyjęto i rozładowano ok. 250 ton darów.

W marcu, po ogłoszeniu pierwszych ustawowych wytycznych, w mieście zorganizowano punkty, w których uchodźcy mogli wyrobić numer pesel, a katowicki MOPS zaczął wypłatę specjalnych świadczeń. Łącznie w Katowicach nadano ponad 16,4 tys. numerów PESEL. Terenowe Punkty Pomocy Społecznej objęły różnym wsparciem 4162 osoby - 1529 rodzin. Zakupiono i wydano paczki dla Uchodźców w TPPS-ach łącznie dla 349 Polaków, którzy zgłosili się z Ukraińcami, 2143 Ukraińców, którzy zgłosili się sami. Złożono narastająco 8044 wnioski o jednorazowe świadczenie dla obywateli Ukrainy oraz 7121 wniosków o świadczenie 40 zł.

W kolejnych miesiącach w Katowicach pomoc skupiła się na działaniach adaptacyjnych i integracyjnych.

- Od początku działań staramy się nie tylko pomagać, ale także integrować obywateli Ukrainy z mieszkańcami Katowic. Organizowaliśmy zajęcia z nauki języka polskiego, w których udział wzięło kilkaset osób oraz zajęcia integracyjne w ramach akcji „Lato w Mieście" i „Zima w Mieście". Zatrudniamy ukraińskojęzyczne pomoce nauczyciela i nauczycieli a obecnie, również w ramach środków UNICEF, asystentów międzykulturowych – wylicza Grażyna Burek, zastępca naczelnika wydziału edukacji i sportu.

W kwietniu ubiegłego roku, na terenie akademików przy ul. Franciszkańskiej zaadaptowanych na cele mieszkaniowe, odbył się piknik integracyjny. Podobna impreza odbyła się pod koniec lipca w centrum miasta, obok Spodka. Nie brakowało również gestów solidarności. W Katowicach zorganizowano koncert dla Ukrainy w NOSPR, który był okazją do podziękowań wszystkim zaangażowanym w pomoc. Natomiast katowicki Rynek i Spodek zostały podświetlone barwami narodowymi Ukrainy.

Na 10 stycznia do samorządowych jednostek oświatowych zlokalizowanych na terenie Katowic uczęszczało 2646 uczniów: MP – 655; SP – 1 695, szkoły ponadpodstawowe; szkoły specjalne – 26. Ponadto uczniowie ukraińscy uczą się w Zesple Szkół Zawodowych Specjalnych nr 6 i w szkołach przyszpitalnych w liczbie 141. Duże grono dzieci uczy się zdalnie.

Żłobek Miejski realizuje projekt pn. Zwiększenie dostępności do żłobków oraz programów wspierających rozwój wczesnodziecięcy, finansowany ze środków UNICEF i mający na celu w szczególności wsparcie dzieci i rodzin ukraińskich w procesie ich włączenia społecznego. W ramach projektu uruchomionych zostało 32 dodatkowych miejsc opieki żłobkowej dla dzieci ukraińskich w 13 Oddziałach Żłobka Miejskiego w Katowicach, zakupiono dodatkowe wyposażenie sal dziecięcych i placów zabaw, utworzono dwie Sale Doświadczania Świata (w Oddziale przy ul. Ordona A oraz ul. Tysiąclecia 45) oraz gabinet specjalistów w Oddziale Żłobka Miejskiego przy ul. Ordona 3A – celem prowadzenia indywidualnych konsultacji przez psychologa i logopedę. Na terenie wszystkich Oddziałów w okresie od stycznia do grudnia 2023 r. prowadzone są zajęcia grupowe przez specjalistów (psychologa, logopedę, pedagoga, arteterapeutę, muzykoterapeutę oraz z zakresu integracji sensorycznej), wspierające wszechstronny rozwój wszystkich dzieci oraz wpływające na integrację w grupach.

Większość osób, które po 24 lutego przyjechały z Ukrainy do Katowic to kobiety i dzieci. Część z nich po pierwszych tygodniach, w których musiały ułożyć sobie życie w nowym miejscu, przy wsparciu różnych firm i instytucji, również zaangażowały się w różne działania pomocowe. Tak było m.in. w przypadku kobiet skupionych wokół Fundacji SaveUA, które we współpracy ze Stowarzyszeniem Pokolenie, od kwietnia pod budynkiem dawnej siedziby Muzeum Śląskiego przy al. Korfantego 1A organizowały różne wydarzenia jak np. "Velky Den", czyli ukraińską Wielkanoc. W kolejnych tygodniach prowadziły w tym miejscu charytatywny kiermasz, z którego dochód przeznaczony był na wyposażenie ukraińskich żołnierzy walczących z rosyjską agresją.

Na początku grudnia kulinarny krajobraz Katowic wzbogacił się o nowe, interesujące miejsce - Kozaczki. To bistro znajdujące się przy ul. Chorzowskiej 7, w którym można zjeść najlepsze dania ukraińskiej kuchni domowej. W menu bistro Kozaczki znajdują się m.in. klasyczne pielmieni, smażone czebureki czy aromatyczne pierogi w różnych wariantach. Jak przekonują Kozaczki, ich potrawy powinny przypaść do gustu wszystkim, a w szczególności miłośnikom... śląskiej kuchni! Lokal założył Przemek Sołtysik, katowicki społecznik, który prowadzi również spółdzielnię socjalną Honolulu i sklep internetowy "Luft" z rękodziełem artystycznym tworzonym przez osoby z niepełnosprawnościami. W Kozaczkach zatrudnia osoby z doświadczeniem uchodźczym.

W rocznicę ataku Rosji na Ukrainę w kinoteatrze Rialto odbędzie się koncert Troye Zillia. To ukraiński zespół, któremu przewodzi Anastasiya Voytyuk, wokalistka, propagatorka ukraińskiej kultury oraz wirtuozka bandury – unikalnego ukraińskiego instrumentu. Zespół daje drugie życie ukraińskim pieśniom ludowym z różnych regionów kraju. Na katowickim Rynku będzie można zobaczyć wystawę zdjęć dokumentujących zaangażowanie mieszkańców miasta w pomoc przyjeżdżającym do Katowic obywatelom Ukrainy.

W sobotę 25 lutego o godzinie 15.00 rozpocznie się przemarsz zorganizowany w ramach akcji Light Will Win Over Darkness. Zebrani zbiorą się na katowickim Rynku i przejdą ulicą 3 Maja do Placu Wolności, następnie ulicami: Matejki, Mikołowską, Andrzeja, Kościuszki, Wojewódzką, Plebiscytową, Jagiellońską, Francuską, Mariacką, Mielęckiego, Staromiejską do placu przed Teatrem Śląskim, gdzie zakończy się przemarsz.