Marek Szołtysek: Zopłocie jak zaścianek
Dopiero od niedawna ceni się ekologiczne lokalizacje, czyli domy i mieszkania w cichych i zielonych zaułkach. Od pradziejów było zupełnie inaczej. Ludzie...
Złapać go! Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Piyrwyj, czyli dawniej podstawowy przekaz śląskiej tradycji regionalnej, odbywał się od święta - w czasie spotkań rodzinnych czy na co dzień - przy pracy albo...
Śląsk, Polska i Tatarzy. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Wiek XIII to złoty czas w dziejach naszego regionu. Pewien krakowski kronikarz powiedział nawet, że wtedy Śląsk jaśniał na tle całej Polski.
Wielkanocny zając, zajonz czy hazok? Felieton Marka Szołtyska
Nasza kultura regionalna jest ciągle żywa i uważana za atrakcyjną, co nie zmienia faktu, że są z nią czasami problemy czy niedomówienia.
Dzisiaj mamy pranie. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Współczesna gospodyni, mówiąc - mam dzisiaj pranie - ma na myśli czynności typu: zabrać brudne ubrania z kosza w łazience, posegregować na kolorowe i białe...
Skrowek od czeskiej strony. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Gdy się przyniesie od piekarza świeży pecynek, czyli bochenek chleba, to najbardziej smakuje pierwsza kromka z brzegu, z taką grubą skórką, co nazywa się po...
Dziołszki, frelki, panny i baby. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Określenie „baba” w tradycyjnej kulturze śląskiej nie jest słowem brzydkim ani lekceważącym.
Owięzina z kamu. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Dostaję wiele śląskich pytań. Dotyczą przede wszystkim znaczenia śląskich wyrazów. Przykładowo: Jak się po śląsku mówi na spinki do mankietów i kałamarz? Jak...
Ślązoki i chomiki. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Uczennica pochwaliła się na lekcji przyrody, że ma hamstera. Jednak nauczycielka, nie wiedząc, że po śląsku hamster to chomik, spytała: A co robi ten twój...
Lekarze lalek. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Niektórzy twierdzą, że zabawkę w formie pluszowego misia wymyślono za oceanem, kiedy w 1906 roku Amerykanie zaczęli produkować misia Teddy. To nie jest prawda!...
Ojcowie chrzestni Śląska. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Czekamy z utęsknieniem na wiosnę, a konkretnie teraz tkwimy między tłustym czwartkiem, ostatkami a najbliższą środą, 14 lutego, kiedy przypada środa popielcowa...
Narty z beczki. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Bednorz - to na Śląsku bardzo popularne nazwisko. Pochodzi ono od ludzi, którzy w dawnych czasach trudnili się bednorstwym - czyli rzemiosłem zajmującym się...
Czy wystarczy śniegu? Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Szkolorze, czyli uczniowie mają ferie zimowe. Gdy ja byłem w wieku szkolnym, to z braku internetu jedyną rozrywką w telewizji były krótkie „Teleferie”, a potem...
Świadectwo Teresy z Raciborza. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Kilka lat temu odwiedziłem w Raciborzu Panią Teresę, która pokazywała mi, jak dawniej raciborzanki piekły w domu kołocze. Moja rozmówczyni z racji wieku i...
Gdzie król chodzi? Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Jest takie miejsce na ziemi, które każdy kilka razy dziennie musi odwiedzać. Mowa o toalecie, ubikacji, nazywanej też na Śląsku: haziel, srocz, antek,...
Orszak śląskich kolędników. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Dzisiaj kolędowanie farorza oficjalnie nazywa się odwiedzinami duszpasterskimi. Ta tradycja wywodzi się z czasów dawnych, kiedy proboszczowie mieli przywilej,...
Śląskie imię dla zwierzaka. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Pochodzący z Mikołowa znawca kóz, Jarosław Sekuła twierdzi, że popularna w hodowli „koza polska biała” ma nazwę „ukradzioną” - bo to jest tak naprawdę dawna...
Dzieciątko świętej Jadwigi. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Śląsk różni się od reszty świata m.in. tym, że Ślązokom w Wigilię prezenty pod choinkę przynosi Dzieciątko, czyli nowo narodzony Jezusek. Ta wciąż żywa tradycja...
Najważniejsze są makówki! Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
W związku ze zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia - jak sądzę - może kogoś zaboleć to, co teraz powiem. Muszę to jednak rzec brutalnie, ale szczerze:...
Wicman z Bytomia. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Znacie sprawę niezwykłego Ślązoka z Bytomia? Nazywał się ks. Jan Kuboth (1856-1920). Choć był synem szewca z Dobrodzienia, to większość życia spędził na terenie...
Nutrie i renifery. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
W Rybniku już od ponad roku trwa dyskusja na temat nutrii, które masowo zamieszkały nad tamtejszą rzeką Nacyną. Ludzie spierają się, czy te nutrie są fajne czy...
Szczęśliwy baniorz z Raciborza. Felieton Marka Szołtyska, historyka i znawcy Śląska
Katarzyna z Aleksandrii, uznawana za święta, żyjąca około roku 300, dla jednych jest patronką filozofii. Większość jednak zna ją jako patronkę kolejarzy,...